Ondanks het feit dat Joubert uit Zuid-Afrika komt, is haar levensstijl heel goed te vergelijken met die van Nederland en is hetgeen ze schrijft daarom herkenbaar. Ze behoorde tot de rijke bovenlaag van de Afrikaners en kon zich van alles permitteren. Daarmee lijkt ze op de gemiddelde Nederlander.
Joubert woont in Berghof, een ‘retirement village’ in Kaapstad. Dat is een woonvorm die we in Nederland niet kennen. Het bestaat uit een aantal woningen, appartementen in dit geval, plus een aantal gemeenschappelijke ruimtes. Er is volop verzorgend en bedienend personeel aanwezig voor die inwoners die dat nodig hebben. Een besloten gemeenschap, ommuurd en bewaakt. Je komt er van buiten niet zomaar in. Het wonen daar is niet goedkoop trouwens; je koopt OF een appartement OF een ‘verblijf/gebruiks-recht’ (dat lijkt nog het meest op een abonnement). Over het algemeen tref je er vermogende bewoners aan.
Het boek is ontroerend, beklemmend, confronterend en hilarisch tegelijk. Joubert vertelt over haar medebewoners, die met allerlei kwalen kampen. Die ziek worden, vallen, overlijden. Ze observeert en realiseert zich dat het ook haar kan en zal gebeuren, als iets onvermijdelijks.
Na een val dringen haar kinderen aan op het gebruiken van een rollator. Daar is ze het eerst totaal niet mee eens, totdat ze de voordelen ervaart. ‘Stomjapie’ noemt ze hem, omdat hij haar doet denken aan een serveertafel die ze vroeger gebruikte om schalen en servies op te zetten. Hij zorgt voor stabiliteit tijdens het lopen en helpt haar van alles te vervoeren. Ook draagt ze twee ‘oorvriendjes’ (hoorapparaten), die ze naar believen aan of uit zet.
Joubert probeert zo goed en kwaad als het gaat vast te houden aan een routine. ’s Morgens werken in haar werkkamer, wandelen, boeken lezen en contacten onderhouden. Ook met vriendinnen die niet in Berghof wonen. Samen met haar vriendin Rita nodigt ze twee oude vriendinnen uit, ook boven de 90, die met de eigen auto langs zullen komen voor een lunch, inclusief sherry. Want dat hoort erbij, net als vroeger. Het is een hilarisch verhaal waarin van alles misgaat, maar waarin ze ook van elkaar genieten. Als het bezoek eenmaal vertrokken is, is Joubert uitgeteld en realiseert ze zich dat dit toch echt de laatste keer is geweest dat ze zoiets heeft georganiseerd. Weer een afscheid.
Is het een voorrecht om zo oud te mogen worden? Het gemis van haar man Klaas weegt zwaar, het besef niet meer alles te kunnen wat vroeger moeiteloos verliep ook. Toen ze jong was reisde ze veel, ook in haar eentje. Niets was haar te dol, maar nu is een drukke straat oversteken al een hele onderneming. Maar een boek schrijven op hoge leeftijd lukt daarentegen nog prima.
Van der Veer kent haar werk als geen ander. ,,De stijl van dit boek, haar laatste, komt overeen met haar eerste. De toon is belangrijk, een beetje ‘babbelig’; dat komt de vaart ten goede. En dat is kennelijk belangrijker dan precies en correct taalgebruik. De eerlijkheid trof me ook. Ze kijkt terug op haar jeugd en erkent dat de ruzies tussen haar en haar broer grotendeels door haarzelf werden veroorzaakt. Ze heeft zichzelf in al die lange jaren leren kennen.” Van der Veer hoopt dat het boek de waardering krijgt die het volgens hem verdient. Het sprak mij, als schrijver van dit artikel ook aan. Ik begon met het lezen van ‘flarden’, om een indruk te krijgen, maar raakte er toch door gegrepen omdat het me raakte.
De uitgever, Steven Sterk, zag het boek liggen in Zuid-Afrika en besloot het mee te nemen naar Nederland. ,,Ik lees graag boeken in het Afrikaans en het intrigeerde me. Mevrouw Joubert is heel oud geworden, maar bleef geestelijk gezond. Ze is erin geslaagd om op een neutrale manier de kwetsbaarheid te omschrijven, die gepaard gaat met het ervaren van verlies. Het afscheid nemen van mensen, van dingen die je vroeger deed. Door het zo sec op te schrijven, komt de boodschap extra binnen. Het is een echte aanrader.”